| Print |

Muzâri (Geniş, şimdiki zaman) Fiil: Türkçe'de ayrı ayrı olmasına rağmen Arapça'da şimdiki zaman ve geniş zaman hatta yerine göre gelecek zaman bu fiil ile oluşturulur. Yapıyor, yapar, yapacak, ediyor, eder, edecek vs. gibi...

Not: Fiillerin zamanları sadece bu ikisinden ibaret değildir. Konunun anlaşılması için ilk başta bu fiillerin iyi öğrenilmesi hatta ezberlenmesi gerekiyor. Diğer fiil zamanları ilerde anlatılacaktır.
 
Mâzi Zaman Okunuşu Manası Muzâri Zaman Okunuşu Manası

نصر

 Nasara Yardım etti

ينصر

 Yensuru Yardım eder, ediyor

كتب

 Ketebe Yazdı

يكتب

 Yektübü Yazar, yazıyor

شرب

 Şeribe İçti

يشرب

 Yeşribu İçer, içiyor

ذهب

 Szehebe Gitti

يذهب

 Yeszhebü Gider, gidiyor

قتل

 Qatele Öldürdü

يقتل

 Yeqtülü Öldürür, öldürüyor

عمل

 Amele Çalıştı

يعمل

 Ya'melü Çalışır, çalışıyor

علم

 Alime Bildi

يعلم

 Ya'lemü Bilir, biliyor

نجح

 Neceha Başardı

ينجح

 Yencihu Başarır, başarıyor

حسن

 Hasüne Güzel Oldu

يحسن

 Yahsünü Güzel olur, oluyor

ضرب

 Darabe Vurdu

يضرب

 Yadribu Vurur, vuruyor

سأل

 Seele Sordu

يسأل

 Yeselü Sorar, soruyor

اكل

 Ekele Yedi

يأكل

 Ye'külü Yer, yiyor

خرج

 Kharece Çıktı

يخرج

 Yakhrucü Çıkar, çıkıyor

دخل

 Dekhale Girdi

يدخل

 Yedkhulü Girer, giriyor

 

 

Ek Bilgi:

 

Muzari Fiil

 

Arapçada muzari fiil, şimdiki zaman da dahil olmak üzere, geniş zaman bildirir.  
Muzari fiil 3 şekilde gelir:
  1. Muzari Merfu
  2. Muzari Mansub
  3. Muzari Meczum
  Bu 3 muzari fiil çeşidi, malum veya meçhul olabilir.
1) Muzari Merfu
Başında, nasb veya cezim edatı bulunmayan muzari fiile, muzari merfu denir.
Muzari merfu malum, sülasi fiillerin 6 babı konusunda açıklandığı gibi 3 şekilde bulunabilir:
يَفْعُلُ - يَفْعِلُ - يَفْعَلُ
Muzari merfu meçhul ise, tek bir şekilde bulunur ve muzari harf ötreyle, fiilin sondan bir önceki harfi üstünle okunur: 
يُفْعَلُ
Muzari merfu fiil şu şekilde çekilir:
Cemi Tesniye Müfred  
يَكْتُبُونَ يَكْتُبَانِ يَكْتُبُ Gaib
يَكْتُبْنَ تَكْتُبَانِ تَكْتُبُ Gaibe
تَكْتُبُونَ تَكْتُبَانِ تَكْتُبُ Muhatab
تَكْتُبْنَ تَكْتُبَانِ تَكْتُبِينَ Muhataba
نَكْتُبُ نَكْتُبُ أَكْتُبُ Mütekellim
Muzari merfu fiillerin başına, سَ veya سَوْفَ getirilirse, o takdirde fiil gelecek zaman bildirir: سَوْفَ يَكْتُبُ ve سَيَكْتُبُ gibi... "Se" yakın gelecek; "sevfe" uzak gelecek için kullanılır.
Muzari merfu fiillerin başına, مَا edatı gelirse nefy-i hal (şimdiki/geniş zamanın olumsuzu);  لَا edatı gelirse nefy-i istikbal (gelecek/geniş zamanın olumsuzu) adını alır.
2) Muzari Mansub
Başında nasb edatlarından biri bulunan muzari fiile, muzari mansub denir.
Nasb edatı, muzari merfu fiillerin, cemi gaibe ve cemi muhataba hariç, sonunda nun harfi bulunanların nun harflerini düşürür; sonunda nun harfi bulunmayanların ise son harfinin harekesini üstün yapar.
Muzari mansub fiil şu şekilde çekilir:
Cemi Tesniye Müfred  
يَكْتُبُوا يَكْتُبَا يَكْتُبَ Gaib
يَكْتُبْنَ تَكْتُبَا تَكْتُبَ Gaibe
تَكْتُبُوا تَكْتُبَا تَكْتُبَ Muhatab
تَكْتُبْنَ تَكْتُبَا تَكْتُبِي Muhataba
نَكْتُبَ نَكْتُبَ أَكْتُبَ Mütekellim
Muzari fiili nasb eden edatlar şunlardır:
1) لَنْ (Tekid-i Nefy-i İstikbal) : Gelecek/geniş zamanın kesin olumsuzunu yapar. Türkçeye, "asla ...mayacak" şeklinde tercüme edilebilir.
2) أَنْ : Muzari fiili masdara çevirir.
3) لِ (Lamu't-ta'lil) : Sebep bildirir. Türkçeye "...sın diye, ...mek için" şeklinde tercüme edilebilir.
4) كَيْ : Sebep bildirir.
5) إِذًا ,إِذَنْ :  Öyleyse, o halde... gibi anlamlara gelir.
6) حَتَّى : Türkçeye "...ıncaya kadar, ta ki..." şeklinde tercüme edilebilir.     
3) Muzari Meczum
Başında cezim edatlarından biri bulunan muzari fiile, muzari meczum denir.
Cezim edatı, muzari merfu fiillerin, cemi gaibe ve cemi muhataba hariç, sonunda nun harfi bulunanların nun harflerini düşürür; sonunda nun harfi bulunmayanların ise son harfini cezimli okutur.
Muzari meczum fiil şu şekilde çekilir:
Cemi Tesniye Müfred  
يَكْتُبُوا يَكْتُبَا يَكْتُبْ Gaib
يَكْتُبْنَ تَكْتُبَا تَكْتُبْ Gaibe
تَكْتُبُوا تَكْتُبَا تَكْتُبْ Muhatab
تَكْتُبْنَ تَكْتُبَا تَكْتُبِي Muhataba
نَكْتُبْ نَكْتُبْ أَكْتُبْ Mütekellim
Muzari fiili cezmeden edatlar şunlardır: 
1) لَمْ (Cahd-ı Mutlak) : Türkçeye geçmiş zamanın kesin olumsuzu olarak tercüme edilir.
2) لَمَّا (Cahd-ı Mustağrak) : Türkçeye geçmiş zamanın bozulabilir olumsuzluğu olarak tercüme edilir. Bu nedenle Türkçeye çevrilirken fiilin başına "daha, henüz, hala" gibi kelimeler ilave edilir.
3) لِ (Emr-i Gaib): Genellikle 3. şahıs muzari fiillerden önce gelerek, emir bildirir. Bazen de, 1. şahıs muzari fiilin başına gelip, dilek/istek/teşvik/emir bildirir.   
4) لَا (Nehy-i Gaib ve Nehy-i Hazır) : Emir bildiren fiillerin anlamını olumsuz yapar.
5) Şart Edatları :    مَتَى  ,حَيْثُمَا  ,أَيْنَ  ,أَيُّ  ,مَهْمَا  ,مَا  ,مَنْ  ,إِنْ

 

 

 

 

 

Ek Bilgi 1

 

Muzari fiil: Şimdiki zaman, geniş zaman ve gelecek zamanda bir iş, bir oluş ve bir hareket bildiren fiillere denir. Muzari fiil için şu kaideleri sıralayabiliriz:

1- Muzari fiil mazi fiilden yapılmaktadır. Mazi fiilin başına elif, te, ye ve nun (ا  ت ى ن  ) harflerinden biri şahsa göre getirilir. Bu harfler “eteyne” (اَتَيْنَ  ) kelimesinde bir araya gelmiştir. Bu harflere “Muzaraat harfleri” denilir.

2- Muzaraat harflerinin harekesi sülâsi, humâsi ve südâsi fiillerde fethadır. Rubâi fiillerde ise damme yani ötredir.

3- Mazi fiil muzari yapılırken fiilin sonuna bir takım ekler getirilir. Sonuna ek gelmediği yerlerde harekesi damme yani ötre olur.

4- Sülâsi mazi fiil muzari fiile çevrildiğinde orta harfinin harekesi fiilden fiile göre değişir. Sülasi fiillerin muzari sigasını öğrenmek için sözlüğe bakmak gerekir. Yani sülasi fiillerin muzarisi semaîdir. Hâlbuki rubâi, humâsi ve südâsi fiillerde muzari fiil belli kalıplara göre gelir.

5- Muzari fiilin başına “se” (سَ  ) getirilerek “yakın gelecek zaman” ve “sevfe” (سَوْفَ  ) getirilerek de “uzak gelecek zaman” elde edilir. Mesela: يَكْتُبُ  “yazar” fiilinin başına “se” (سَ  ) getirerek سَيَكْتُبُ  şeklinde söyleyecek olursak, mana “yazacak” anlamına gelir. Eğer  يَكْتُبُ  سَوْفَ  dersek, bu da uzak gelecek zamanda “yazacak” manasına gelir.

Örnek fiil çekimi:

Cem’i

Müsenna

Müfred

  

يَعْلَمُونَ

يَعْلَمَانِ

يَعْلَمُ

 Gaib

Onlar biliyor

O ikisi biliyor

O biliyor

  

يَعْلَمْنَ

تَعْلَمَانِ

تَعْلَمُ

 Gaibe

Onlar biliyor

O ikisi biliyor

O biliyor

  

تَعْلَمُونَ

تَعْلَمَانِ

تَعْلَمُ

 Muhatab

Biliyorsunuz

Siz ikiniz biliyorsunuz

Sen biliyorsun

  

تَعْلَمْنَ

تَعْلَمَانِ

تَعْلَمِينَ

 Muhataba

Biliyorsunuz

Siz ikiniz biliyorsunuz

Sen biliyorsun

  

نَعْلَمُ

نَعْلَمُ

أَعْلَمُ

 Mütekellim

Biz biliyoruz

Biz biliyoruz

Ben biliyorum