EMR-İ HAZIR
(MUHATAP FİİLİN EMİR YAPILMASI)
Muzâri fiilin muhatap sîgasının başındaki muzâri harfi kaldırılır. Muzaraat harfi atıldıktan sonra kalan ilk harf cezimli değilse başa birşey getirilmez. Ama kalan ilk harf cezimli ise okuyabilmek için başına bir hemze getirilir. Bu hemze fiilin orta harfinin harekesine göre harekelenir. Üç harfli fiilin orta harfi ötreli ise emir fiilinin başına ötreli hemze (أُ), üç harfli fiilin orta harfinin harekesi üstün ya da esre ise emir fiilinin başına esreli hemze (إِ) eklenir. Fetha ile harekeleme yoktur. Sonu da cezim yapılır: Örnekler:
|
يَكْتُبُ |
Yazıyor |
اُكْتُبْ |
yaz |
||||||
|
يَنْصُرُ |
yardım ediyor |
اُنْصُرْ |
yardım et |
||||||
|
يَفْتَحُ |
Açıyor |
اِفْتَحْ |
aç |
||||||
|
يَضْرِبُ |
Vuruyor |
اِضْرِبْ |
vur |
||||||
|
|
Çekim Tablosu |
||||||||
|
Cemi |
Müsennâ |
Müfred |
|||||||
|
اُكْتُبُوا |
اُكْتُبَا |
اُكْتُبْ |
Muhâtab |
||||||
|
اُكْتُبْنَ |
اُكْتُبَا |
اُكْتُبِي |
Muhâtaba |
||||||
|
(Sizler) Yazın |
(İkiniz)Yazın |
(Sen)Yaz |
|||||||
|
|
|
|
|
||||||
|
Cemi |
Müsennâ |
Müfred |
|
||||||
|
اِضْرِبُوا |
اِضْرِباَ |
اِضْرِبْ |
Muhâtab |
||||||
|
اِضْرِبْنَ |
اِضْرِباَ |
اِضْرِبِي |
Muhâtaba |
||||||
|
(Sizler) vurun |
(İkiniz) vurun |
(Sen) vur |
|||||||
Not: Mâzîdeki ilk harfi hemze olan أَكَلَ -ُ (yedi) ُ–أَمَرَ (emretti) أَخَذَ -ُ (aldı) gibi fiillerin emir fiili (اُُاْكُلْ) şeklinde söylenmez. İki hemzenin okunuşu dile ağır geldiği için hemzeli kısım atılır: (كُلْ)(ye). Geriye kalanın çekimi yapılır. Cemi müennes nûnu hariç fiil çekiminde yer alan nunlar düşer:
|
كُلوُا |
كُلاَ |
كُلْ |
Muhâtab |
||||
|
كُلْنَ |
كُلاَ |
كُلىِ |
Muhâtaba |
||||
|
siz yeyin |
ikiniz yeyin |
sen ye |
|||||
|
خُذْ هَذِهِ الْفُلوُسَ مَعَكَ. |
Bu parayı beraberine al. |
||||||
Emr-i hâzırların meçhûlü: Muzârinin başına لِ harfinin takılıp sonunun meczûm yapılması ile olur. Diğerlerinden farklı olarak mütekellimin de meçhûlu yapılır:
|
Çekim Tablosu |
||||||
|
Cemi |
Müsennâ |
Müfred |
||||
|
لِتُكْتَبوُا |
لِتُكْتَبَا |
لِتُكْتَبْ |
Muhatap |
|||
|
لِتُكْتَبْنَ |
لِتُكْتَبَا |
لِتُكْتَبِي |
Muhâtab |
|||
|
(Sizler) yazılınız |
(İkiniz) yazılın |
(Sen) yazıl |
||||
|
لِنُكْتَبْ (Biz)yazılalım |
لِنُكْتَبْ (ikimiz) yazılalım |
لِأُكْتَبْ (Ben)yazılayım |
Mütekellim |
|||
Cümle Örnekleri:
|
|
لِتُكْتَبِ الْوَظِيفَةُ فِي وَقْتِهاَ. |
Ödev vaktinde yazılsın. |
|||
|
اِفْتَحْ كِتاَبَكَ وَاقْرَأْهُ. |
Kitabını aç ve onu oku. |
||||
|
اِجْلِسْ مَكاَنَكَ. |
Yerine otur. |
||||
|
اِقْرَأْ واَجِبَكَ. |
Ödevini oku. |
||||
|
اِغْسِلِي الثِّياَبَ. |
Elbiseleri yıka. |
||||
|
اِعْمَلاَ الْواَجِبَ. |
İkiniz ödevi yapın. |
||||
|
اِفْحَصاَ الْمَرِيضَةَ. |
Hastayı muayene edin. |
||||
|
خُذْنِي مَعَكَ إِلَى الْحَفْلِ. |
Gösteriye beni beraberine al (beni götür) . |
||||
|
اِذْهَبْ هُناَكَ ياَ زَكَرِياَّ. |
Oraya git ey Zekeriyya! |
||||
|
اُسْكُتْ أَنْتَ أَناَ أَسْأَلُ أَحْمَدَ. |
Sen sus, ben Ahmed’e soruyorum. |
||||
|
اُنْظُرْ , اَلْإِماَمُ يَدْخُلُ الْمَسْجِدَ. |
Bak, imam mescide giriyor. |
||||
|
اِشْرَبِ الدَّواَءَ أَوَّلاً ثُمَّ اشْرَبِ الْماَءَ ثاَنِياً. Evvela ilacı iç ikinci olarak(sonra) su iç. |
|||||
|
اِحْفَظِي نَفْسَكِ ياَ بِنْتِي وَاقْرَئِي الْقُرْآنَ. Kendini koru ey kızım ve Kur’ân oku. |
|||||
|
اِرْحَمْنَ الْفُقَراَءَ. |
Fakirlere merhamet edin (müe). |
||||
|
اِرْحَمُوا الْفُقَراَءَ. |
Fakirlere merhamet edin (müz). |
||||
|
اِرْكَبْنَ السَّياَّراَتِ. |
Arabalara binin (müe) . |
||||