Arapca okulu

İSM-İ MENSUB
Mensubiyet sığası. Bir kişiyi bir işe/kişiye/yere nispet etmeye yarayan kelime türü.

(Aslında kelimeye bu manayı sonuna ilave edilen şeddeli ye vermektedir, bunun için bu ye’ye nisbet ye’si denir.)

نَصْرِيٌّ (İsmi mensubun) manası nedir ?
_Yardım etmeye mensup bir er.
نَصْرِيٌّ(İsmi mensup) nasıl elde edilir ?
_Kelimenin mastarına şeddeli nisbet ye’si ilave ederek.

Misaller:
نَصْرًا + يٌّ= نَصْرِيٌّ yardım etmeye mensup (bir kişi)
خَلْقًا + يٌّ= خَلْقِيٌّ yaratlımaya mensup "
خُرُوجًا + يٌّ= خُرُوجِيّ ٌçıkmaya mensup "
دُخُولًا + يٌّ= دُخُولِيّ ٌgirmeye mensup "
كِتَابَةً + يٌّ= كِتَابيٌّ yazıya mensup "
عِبَادَةً + يٌّ= عِبَادةِيٌّibadete mensup "
كُفْرًا + يٌّ= كُفْرِيٌّ küfre mensup "
شُكْرًا + يٌّ= شُكْرِيٌّ şükre mensup "

"Ben istanbulluyum" yani ben istanbul iline mensubum,
"Ben türküm" yani türk ı‎rk‎na mensubum.." demek olduğundan bu ifadeler de nisbet ye’si ile söylenir :

İçinde yaşadığımız ülkenin bir ismi vardır: Türkiye

Bir de bu ülkenin vatandaşlarını ifade eden isim: Türk

Uyruk bildiren bu tarz isimler, Arapçada ismi mensub الاسم المنسوب olarak adlandırılır.

Aşağıdaki tabloyu inceleyin:

ÜLKE İSMİ	UYRUK (MİLLİYET) İSMİ
Türkiye	Türk
Fransa	Fransız
İngiltere	İngiliz
Amerika	Amerikan, Amerikalı
Rusya	Rus

Türkiye

Türk

Fransa

Fransız

İngiltere

İngiliz

Amerika

Amerikan, Amerikalı

Rusya

Rus

İşte, bugünkü dersimizde, birkaç uyruk ismi vereceğim.

Bizim dilimizde, bu tarz bir kelimeyi kullanırken dişi- eril ayırmayız. Ama Arapçada kadın için farklı, erkek için farklı kelime kullanılır.

Cinsiyete ve kişi sayısına göre kelime sonlarına şu ekler gelir:

	1 kişi	2 kişi	3 veya daha fazlası
ERKEK	-yyun	-yyâni	-yyûne
KADIN	-yyetun	-yyetâni	-yyâtun

	1 kişi	2 kişi	3 veya daha fazlası
ERKEK	يٌّ	ـيَّانِ	ـيُّونَ
KADIN	ـيَّةٌ	ـيَّـتَانِ	ـيَّاتٌ

ÖRNEKLER:

KUVEYT:

كُوَيْتِيٌّ Kuveytiyyun Kuveytli bir erkek	كُوَيْتِـيَّانِ Kuveytiyyâni Kuveytli iki erkek	كُوَيْتِـيُّونَ Kuveytiyyûne Kuveytliler (erkek)
كُوَيْتِـيَّةٌ Kuveytiyyetun Kuveytli bir kadın	كُوَيْتِـيَّـتَانِ Kuveytiyyetâni Kuveytli iki kadın	كُوَيْـتِيَّاتٌ Kuveytiyyâtun Kuveytliler (kadın)

İNGİLTERE:

اِنْكِلِيزِيٌّ İngilîziyyun İngiliz bir erkek	اِنْكِلِيزِيَّانِ İngilîziyyâni İngiliz iki erkek	اِنْكِلِيزِيُّونَ İngilîziyyûne İngilizler (erkek)
اِنْكِلِيزِيَّةٌ İngilîziyyetun İngiliz bir kadın	اِنْكِلِيزِيَّـتَانِ İngilîziyyetâni İngiliz iki kadın	اِنْكِلِيزِيَّاتٌ İngilîziyyâtun İngilizler (kadın)

MISIR:

مِصْرِيٌّ Mısriyyun Mısırlı bir erkek	مِصْرِيَّانِ Mısriyyâni Mısırlı iki erkek	مِصْرِيُّونَ Mısriyyûne Mısırlılar (erkek)
مِصْرِيَّةٌ Mısriyyetun Mısırlı bir kadın	مِصْرِيَّـتَانِ Mısriyyetâni Mısırlı iki kadın	مِصْرِيَّاتٌ Mısriyyâtun Mısırlılar (kadın)

AMERİKA:

اَمْرِيكِيٌّ Amrîkiyyun Amerikalı bir erkek	اَمْرِيكِيَّانِ Amrîkiyyâni Amerikalı iki erkek	اَمْرِيكِيُّونَ Amrîkiyyûne Amerikalılar (erkek)
اَمْرِيكِيَّةٌ Amrîkiyyetun Amerikalı bir kadın	اَمْرِيكِيَّـتَانِ Amrîkiyyetâni Amerikalı iki kadın	اَمْرِيكِيَّاتٌ Amrîkiyyâtun Amerikalılar (kadın)

RUSYA:

رُوسِيٌّ Rûsiyyun Rus bir erkek	رُوسِيَّانِ Rûsiyyâni Rus iki erkek	رُوسِيُّونَ Rûsiyyûne Ruslar (erkek)
رُوسِيَّةٌ Rûsiyyetun Rus bir kadın	رُوسِيَّـتَانِ Rûsiyyetâni Rus iki kadın	رُوسِيَّاتٌ Rûsiyyâtun Ruslar (kadın)

مِصْرِىٌّ	مِصْرٌ	اِسْتَانْبُولِىٌّ	اِسْتَانْبُولٌ
Mısırlı	Mısır	İstanbullu	İstanbul

مَكِّىٌّ	مَكَّةُ	مَدَنِىٌّ	اَلْمَدِينَةُ
Mekkeli	Mekke	Şehirli	Şehir

Makaleler