En az iki ismin yan yana gelerek anlamca birbirini tamamlamalarına izafet denir. Eğer izafet iki isimden daha fazla isimler arasında olursa buna “tetâbu-i izafet” yani “zincirleme isim tamlaması” denir.

İzafetin iki ögesi vardır. Bunlar muzaf ve muzâfun ileyhtir. Muzaf, tamlanan; muzâfun ileyh ise tamlayandır. Arapçada İzafet yapılırken Türkçeye göre ters düşünülür. Mesela “evin kapısı” demek için önce “kapı” sonra “ev” kelimeleri getirilir. Çünkü Arapçada, önemli olan yani kendisinden bahsedilen daha önce gelir. “Evin kapısı” denildiğinde; evden değil, kapıdan bahsedilmektedir. Bu sebeple “kapı” kelimesi, “ev” kelimesinden daha önce gelir. Demek, Arapçada izafet yapılırken Türkçeye göre ters düşünmelisiniz.

Örnekler:

(بَابُ الْبَيْتِ  ) dediğimizde, “bâb” kelimesi “kapı” manasındadır. “beyt” ise “ev” demektir. Burada “bâb” muzaftır, “beyt” ise muzâfun ileyhtir.

(قَوْمُ نُوحٍ  ) “Nuh’un kavmi” demektir.  Burada “kavm” kelimesi muzaftır, “Nuh” ise muzâfun ileyhtir.

(لَيْلَةُ الْقَدْرِ  ) “Kadir gecesi” demektir.  Burada “leyletü” muzaftır, “kadr” ise muzâfun ileyhtir.

(خَيْرُ الْبَرِيَّةِ  ) “Yaratılmışların en hayırlısı” demektir. Burada “hayr” muzaftır, “beriyye” ise muzâfun ileyhtir.

(اِخْوَانُ لُوطٍ  ) “Lut’un kardeşleri” demektir. Burada “ihvan” muzaftır, “lut” kelimesi ise muzâfun ileyhtir.

(نَصْرُ اللَّهِ  ) “Allah’ın yardımı” demektir.  Burada “nasr” muzaftır, “Allah” lafzı ise muzâfun ileyhtir.

(مَلِكُ النَّاسِ  ) “İnsanların meliki” demektir.  Burada “melik” kelimesi muzaftır, “na:s” ise muzâfun ileyhtir.

(حَبِيبُ التَّوَّابِينَ  ) “Tövbe edenlerin sevgilisi” demektir.  Burada “habi:b” kelimesi muzaftır, “tevva:bi:n” ise muzâfun ileyhtir.

(وَعْدُ اللَّه  ) “Allah’ın vaadi” demektir.  Burada “va’d” kelimesi muzaftır, “Allah” lafzı ise muzâfun ileyhtir.

(جُنُودُ اللَّهِ  ) “Allah’ın askerleri” demektir.  Burada “cünud” kelimesi muzaftır, “Allah” lafzı ise muzâfun ileyhtir.

TETÂBU-İ İZAFET: Tetâbu-i izafet yani zincirleme isim tamlaması, iki isimden daha fazla ismin yan yana gelerek anlamca birbirini tamamlamasıdır.

Örnekler:

“Allah’ın Peygamberinin sözü” manasında olan (قَوْلُ رَسُولِ اللَّهِ  ) tamlamasını inceleyelim: Bu tamlamada (قَوْل  ) muzaftır ve  (رَسُولِ  ) kelimesi muzafun ileyhtir. Aynı zamanda (رَسُولِ  ) kelimesi muzaf olup (اللَّه  ) lafzı da muzafun ileyhtir. Demek (رَسُولِ  ) kelimesi hem muzaf olurken hem de muzafun ileyh olmaktadır. Başka bir ifadeyle: (رَسُولِ  ) kelimesi kendinden önceki kelimenin muzafun ileyhi iken, kendinden sonraki kelimenin muzafıdır.

“Mahmud’un ailesinin fertleri” manasında olan  ( أَفْرَادُ أُسْرَةِ مَحْمُودٍ ) tamlamasını inceleyelim: Bu tamlamada  (  أَفْرَاد) muzaftır ve  ( أُسْرَة ) kelimesi muzafun ileyhtir. Aynı zamanda ( أُسْرَة ) kelimesi muzaf olup  ( مَحْمُود ) kelimesi de muzafun ileyhtir. Demek ( أُسْرَة ) kelimesi hem muzaf olurken hem de muzafun ileyh olmaktadır.

“Rabbinin orduları” manasında olan (جُنُودُ رَبِّكَ  ) tamlamasını inceleyelim: Bu tamlamada  ( جُنُودُ ) muzaftır ve “rab” kelimesi muzafun ileyhtir. Aynı zamanda “rab” kelimesi muzaf olup  ( كَ ) zamiri muzafun ileyhtir. Demek “rab” kelimesi hem muzaf olurken hem de muzafun ileyh olmaktadır.

Muzafın özellikleri:

1- Muzaf olan kelime tenvin almaz.

2- Muzaf harf-i tarif almaz.

3- Muzafın irabı cümledeki yerine göre değişir.

4- Müsenna ve cem’i müzekker-i salim isimler muzaf olduklarında sonlarındaki “nun” ( ن ) düşer.

Muzafun ileyhin özellikleri:

1- Muzafun ileyh harf-i tarif alabilir. Eğer alırsa “belirtili isim tamlaması” olur. Eğer almazsa “belirtisiz isim tamlaması olur.

2- Muzafun ileyhin irabı cerdir. Her zaman cer durumunda gelir.

 

Ek Bilgi:

 

İki ismin yan yana gelip, tamlayan (mudafin ileyh) ve tamlanan (mudaf) şeklinde yazılması ile "isim tamlaması" oluşur.

Mudaf iki özellik alır; başında “EL” takısı olmaz, sonu tenvinli olmaz. (Son harfinin harekesi cümlenin yapısına göre değişir.)

Mudafin ileyh’in ise tek şartı vardır. Sonu daima “Esre”li olacak.

بَابُ البَيْتِ : Evin kapısı (Tamlanan 'ref' konumunda)

فِي حَدِيقَةِ المَدْرَسَةِ : Okulun bahçesinde (Tamlanan 'cer' konumunda)

رَأَيْتُ بِنْتَ مُحَمَّدٍ : Muhammed'in kızını gördüm. (Tamlanan 'nasb' konumunda)

قَلَمُ مَنْ ھَذا يَا علِيُّ؟ : Bu kimin kalemidir, ey Ali? (Soru harfi ile yapılan bir isim tamlaması)

بَابُ البَيْتِ : Evin kapısı (Belirtili isim tamlaması)

بَابُ بَيْتٍ : Bir evin kapısı (Belirtisiz isim tamlaması. 'El' takısı kalkar, sonu tenvinli olur.)

 

İkil ve Çoğullarda sondaki 'nun' harfi düşer;

القَلَمَانِ --> قَلَمَا الطالِبِ

القَلَمَيْنِ --> أخَذْتُ قَلَمَيْ الطالِبِ

المُعَلِّمُونَ --> جَاء مُعَلِّمُوا المَدْرَسَةِ

المُعَلِّمِينَ --> رَأَيْتُ مُعَلِّمِي المَدْرَسَةِ

Bitişik zamirlerle de aynı şekildedir;

كِتَابانِ + هُ --> كِتَابَاهُ

كِتَابانِ + ي --> كِتَابايَ

كِتَابَيْنِ + هُ --> كِتَابَيْهِ

كِتَابَيْنِ + ي --> كِتَابَيَّ

Fiil cümleleri ile yapılan isim tamlamaları;

اِنْكَسَفَتْ الشَمْسُ يَوْمَ مَاتَ إِبْرَاھِيمُ : İbrahim'in (Peygamber efendimiz Hz.Muhammed'in oğlu) öldüğü gün güneş tutuldu.

سَافَرْتُ يَوْمَ ظَھَرَتْ النَتَاىِٔجُ : Sonuçların belli olduğu gün yola çıktım.

 

Ek Bilgi 2:

 

 

İsim tamlaması الإِضَافَةُ
İki isim, bir isim tamlaması meydana getirir:
كِتَابُ الاُسْتَاذِ hocanın kitabı
Burada الاُسْتَاذِ kelimesi, كِتَابُ kelimesinin tamamlıyor. Bu tamlama işine الإِضَافَةُ denir. Bu örnekte, الاُسْتَاذِ kelimesi tamlayan, كِتَابُ kelimesi ise tamlanandır.
Kural 1:
Arapçada, tamlanana المُضَافُ, tamlayana المُضَافُ اِلَيْهِ denir. Tamlayanın المُضَافُ اِلَيْهِ son harfi daima esre ile harekelenir, yani المُضَافُ اِلَيْهِ daima mecrurdur denir.

 

Örnekler:
لَوْنُ الكِتَابِ kitabın rengi

 

رَأْسُ الحِصَانِ atın başı

 

بَابُ البَيْتِ evin kapısı

 

بَابُ بَيْتٍ ev kapısı

 

Görüldüğü gibi, muzaf (ilk kelime), marife (elif lamli) bir kelimeye izafe edilmişse, (ikinci kelime, yani muzafun ileyh marife ise) marifelik (belirlilik) kazanır. Muzafun ilehy nekra ise, muzaf tahsis (mahsus olmaklık) manası kazanır.

 

Kural 2:
Müfred kelime muzaf olunca, sonundaki çift herekeden biri düşer. Müsenna kelime muzaf olunca, sonundaki ن harfi düşer, erkek çoğulu kelime muzaf olunca, sonundaki ن harfi düşer.

 

Örnekler:
مُعَلِّمٌ öğretmen - مُعَلِّمُ المَدْرَسَةِ okulun öğretmeni

 

مُعَلِّمَانِ iki öğretmen - مُعَلِّمَا المَدْرَسَةِ okulun iki öğretmeni

 

مُعَلِّمُونَ öğretmenler - مُعَلِّمُوا المَدْرَسَةِ okulun öğretmenleri

 

Kural 3:
Muzaf durumundaki kelimede ikilik elifi أَلِفُ التَّثْنِيَةِ veya topluluk vavı وَاوُ الجَمَاعَةِ varsa ve kelimenin son harfinin harekesi üstün veya esre olması gerekiyorsa, ا elif veya و vav, ي harfine çevrilir.

 

Örnek:
رَأَيْتُ مُعَلِّمَيِ المَدْرَسَةِ Okulun iki öğretmenini gördüm.

 

سَلَّمْتُ عَلَى مُعَلِّمَيِ المَدْرَسَةِ Okulun iki öğretmenini selamladım.

 

رَأَيْتُ مُعَلِّمِي المَدْرَسَةِ Okulun öğretmenlerini gördüm.

 

سَلَّمْتُ عَلَى مُعَلِّمِي المَدْرَسَةِ Okulun öğretmenlerini selamladım.

 

Kural 4:
Zincirleme isim tamlamasında yalnız sondaki muzafun ileyh اَلْ alır.

 

Örnek:
مِفْتَاحُ بَابِ البَيْتِ evin kapısının anahtarı

 

قَلَمُ خَادِمِ الرَّجُلِ adamın hizmetçisinin kalemi

 

الإِضَافَةُ إِلَى يَاءِ المُتَكَلِّمِ
Birinci şahsı gösteren ي muzafun ileyh olunca, durum aşağıdaki şekilde olur:

 

1) المُفْرَدُ
Muzaf, müfred bir isim ise, son harfinin harekesi kesra olur.

 

Örnek:
كِتَابٌ kitap - كِتَابِي kitabım

 

قَلَمٌ kalem - قَلَمِي kalemim

 

دَلْوٌ kova - دَلْوِي kovam

 

Ancak şunlar kuralın dışındadır:
a) Muzaf olan müfred ismin son harfi elif ise, elif sakin (sukunlu)  olarak kalır, ي'nın harekesi fetha olur.

 

Örnek:
عَصَا değnek -  عَصَايَ değneğim

 

هُدًى hidayet -  هُدَايَ hidayetim

 

b) Muzaf olan müfred ismin son harfi sakin ya ise, bu ya, muzafun ileyh olan ya'ya idgam edilir, şeddeli okunur ve sonu fetha ile harekelenir.

 

Örnek:
المُحَامِي avukat - مُحَامِيَّ avukatım

 

لَيَالٍ-اللَّيَالِي geceler - لَيَالِيَّ gecelerim

 

كَانَتْ لَيَالِيَّ فِي السَّفَرِ مُقْمِرَةً Yolculuğumda gecelerim mehtaplı idi.

 

2) المُثَنَّى
Müsenna (ikil) kelime, mütekellim ya'sına muzaf olunca, müsennanın sonundaki ن düşer.

 

Örnek:
قَلَمَانِ iki kalem - قَلَمَايَ benim iki kalemim

 

كِتَابَانِ iki kitap - كِتَابَايَ benim iki kitabım

 

وَالِدَانِ ana, baba - وَلِدَايَ anam, babam

 

Nasp ve cer halinde, elif, ya olur.

 

Örnek:
أَخَذْتُ كِتَابَيَّ İki kitabımı aldım.

 

وَضَعْتُ القَلَمَ عَلَى كِتَابَيَّ Kalemi, iki kitabımın üzerine koydum.

 

رَبَّنَا اغْفِرْ لِي وَلِوَالِدَيَّ وَلِلْمُؤْمِنِينَ يَوْمَ يَقُومُ الحِسَابُ Rabbimiz! beni, anamı, babamı ve mü'minleri, hesap (kıyamet) günü bağışla!

 

3) الجَمْعُ
Erkek çoğulu الجَمْعُ المُذَكَّرُ السَّالِمُ, mütekellim ya'sına muzaf olunca, sonundaki ن düşer.

 

Örnek:
مُعَلِّمُونَ öğretmenler - مُعَلِّمُويَ öğretmenlerim olacakken, vav و, ya ي olur: مُعَلِّمِيَّ haline gelir.

 

Yine aynı şekilde:
بَنُونَ oğullar - بَنِيَّ - بَنُويَ oğullarım

 

Bu son örnekte و harfinin ي harfine çevriliş şeklini de hatırlamak lazım gelir.
و harfinin ي harfine çevrilişi قَلْبُ الوَاوِ يَاءً

 

Başlıca üç kural altında ifade edilir:
a) و ve ي aynı kelimede yanyana gelir, önceki sakin olrusa:
örnek:
سَادَ - يَسُودُ - سَيْوِدٌ - سَيِّدٌ

 

نَوَى - يَنْوِي - نِوْيَةٌ - نِيَّةٌ

 

b) و sakin, kendinen önceki harf meksur olursa:
Örnek:
مِوْرَاثٌ - مِيرَاثٌ

 

اِوْرَادٌ - إِيرَادٌ

 

مِوْزَانٌ - مِيزَانٌ

 

c) و kelimenin sonunda bulunur ve kendinden önceki harf meksur olursa:
Örnek:
الدَّانِوُ - الدَّانِي

 

العَالِوُ - العَالِي

 

السَّامِوُ - السَّامِي

 

 

Ek Bilgi 4:

 

المُضاف والمُضاف إليه

 

İSİM TAMLAMASI (İZAFET)

 

 

 

تعريف الإضافة : İzafet tanımı 

 

وهي نسبة اسم إلى آخر على تقدير حرفِ جرٍ، ويُسمى الأوّل مُضافًا والثّاني مضافًا إليه  مجرور. حرف الجر المقدر يكون (مِنْ) إذا كان المضاف إليه جنسًا للمضاف نحو:

 

(سِوارُ ذَهَبٍ). و(في) إذا كان ظرفًا له نحو (صلاةُ العصرِ)، في ما  سوى ذلك (اللاّم) نحو (كتابُ سعدٍ).

 

İSİM TAMLAMASI

 

İsim Tamlaması: Türkçe de isim tamlamasında tamlayan ve tamlanan olduğu gibi; Arapça izâfette, Muzâf ve Muzâfun ileyh vardır. Arapçada     birinci kelime tamlanan (Muzâf), ikincisi ise tamlayan, yani Muzâfun ileyhdir. Tamlayanla tamlanan arasında bir harfi cerr takdir olunur. Yani tamlama böyle bir harfi cerrin anlamı aracılığı ile iki ismi birbirine bağlar.

 

Bu öğrencinin kitabıdır. هذا كتابُ التِّلميذِ  (هذا كتابٌ للتلميذِ)  . Mukadder harf-i cerri gösterelim.

 

Bu gümüş yüzüktür.   (هذا خاتمٌ من فِضّةٍ )  هذا خَاتمُ فِضّةٍ .

 

Mukadder harf-i cerri gösterelim

 

Kış yolculuğu.    (رِحلَةٌ في الشِّتاءِ)     رِحْلةُ الشِّتاءِ  Mukadder harf-i cerri gösterelim

 

والإضافة قِسمان: İzafet ikiye ayrılır 

 

1ـ الإضافة المعنويّة (الحقيقية): Mânavi izafet

 

هي ما أفادت المضاف تعريفًا ـ إنْ كان المضاف إليه معرفةً  نحو:

 

(هذا كتابُ سليمٍ). (هذا كتابُ أخي) (هذهِ سيارَةُ زينبَ) (هذه حقيبةُ الطالبِ)

 

وأفادت المضاف  تخصيصًا ـ إن كان المضاف إليه نكرةً نحو:  (هذا كتابُ نحوٍ)

 

2ـ الإضافة اللّفظيّة (المجازيّة): Lafzi izafet

 

هي ما لا تفيدُ المضاف تعريفًا ولا تخصيصًا، ولا يُعتبرُ فيها تقديرُ حرف الجرّ، وإنّما يكون الغرضُ منها التّخفيفَ في اللّفظ بحذف التّنوين، أو نُوني التّثنية والجمع. وذلك  إذا كان المضاف صِفةً مُضافةً إلى فاعلها أو مفعولها نحو:

 

(هذا مُستحقُّ المدحِ) ( حسَنُ الخُلقِ) ( مَعمورُ الدّارِ).  (سلمتُ على قارئَ القرآنِ) (رأيتُ مكرمَ أبِيكَ).

 

ومعنى الصّفة: المذكور أعلاه تعني اسم الفاعل أو اسم المفعول أو الصّفة المشبهة أو اسم التّفضيل أو صيغ المبالغة. نحو :

 

(هذا ناصِرُ الضّعيفِ ) (هذا شَريفُ الطّباعِ) ( هذانِ مطلوبا الجُنودِ) (هؤلاء قهّارُو الأعداءِ).

 

İzâfet çeşitleri:

 

1-   Lafzi izâfet:الإضافة اللّفظيّة 

 

Sıfat olan isimlerin (İsim-i fâil, ismi meful, sıfat-ı müşebbehe…) kendi fâil veya mefûllerine izafetidir. Burada muzafın tenvini ve nünü düşmek suretiyle söyleniş bakımından bir kolaylık elde edilir.

 

Bu, hâkimin kâtibidir.هذا كاتبُ القاضي             

 

 Çocuğu akıllı adam.الرّجلُ العاقلُ الولدِ              

 

 Bu, Kediyi döven (adam)dır.هو الضّاربُ القِطِّ    

 

Ma’mur ülke (Ülkesi ma’mur).        أَحمدُ مَعمُورُ الدّارِ

 

Halid sözü etkili bir kişidir.                  خالدٌ نافِذُ الكلِمِ

 

Güzel yüzlü adam (yüzü güzel).     الرّجلُ الحَسنُ الوَجهِ

 

2-Manevi izâfet: الإضافة المعنويّة

 

Yukarıda görülen izafetlerin dışında kalanlara ma’nevi izafet denir.

 

Komşunun evi.بيتُ الجَارِ                         

 

Kabrin azabı.عذابُ القَبرِ                          

 

Kalem kışinin hızmeçisidir …………قَلَمُ خَادِمِ الرَّجُلِ

 

Öğrencilerin elbiseleri kırmızıdır……. لَونُ ملابِسِ الطُّلاَّبِ أَحمرُ

 

Kapının anahtarı. مِفتَاحُ البَابِ                    

 

(herhangi bir)Kapının anahtarı.   مفتاحُ بابٍ

 

Kâtibin evinin kapısının anahtarı.مفتاحُ بابِ بيتِ الكاتبِ    

 

Not: Zincirleme isim tamlamasında yalnız sondaki muzafun ileyhin (أل) alır.

 

شروط أوحُكم المُضاف:Muzaf ın hükümleri (şartları) 

 

1ـ أن يجرد من التّتنوين نحو:  (هذا كتابُ النّحوِ).

 

2ـ ونون التّثنية نحو:  (قرأتُ كِتابيْ الأستاذِ).

 

 ـ ونون الجمع نحو:   (جاء طالبو العلم ِ).

 

4ـ وأن يجرد من (أل) عمومًا، ولكن يجوز إضافة (أل) على المضاف في الإضافة اللّفظيّة بشرط أن يكون مثنى أو جمع مذكر سالمًا أو مضافًا إلى ما فيه (أل) أو مضافًا إلى اسم مضاف إلى ما فيه (أل) نحو:

 

(جاء المكرما سعدٍ) جاء المكرمو سعدٍ) (الدّارسُ النحوِ) (القارئُ كتابُ الصّرفِ).

 

شروط المضاف إليه:Muzafun iliyhin şartları

 

1ـ يكون مجرورًا دائمًا. سواء كان بالكسرة أو الفتحة أو الياء لفظًا أو تقديرًا.

 

2ـ يكون معرفة أو فيها أل التعريف عمومًا، يجوز أن يأتي نكرة. نحو: ثَوبُ خزٍّ.

 

3ـ يكون مفردًا أو جملةً.

 

Muzâfin şartları:

 

1- أل el Takısı almaz.

 

2- تنوين Tenvin almaz.

 

3- Müenneslik ve cemi ن  nunu almaz.

 

4- Muzâf irabta şu şekillerde gelir:  Mübtedâ, Haber, Fâil, Mef’ûl…).

 

Örnekler:

 

أُعجِبْتُ بِشَوقي أشهَرِ الشُّعراءِ

 

Şairlerin en meşhuru olan Şevki’yi beğendim.

 

قائدُ الطَّائِرَةِ مأمُونُ القِيادَةِ

 

Uçak kaptanını , uçağı güvenle uçurur. 

 

هَذانِ ضارِبا زَيدٍ Bu ikisi Zeyd’i döven kişilerdir.

 

هَؤلاءِ ضَارِبو زَيدٍBunlar Zeyd’i dövenlerdir.                     

 

Kaide 1:

 

Arapçada, tamlanana   المضاف  tamlayana  المضاف إليه denir. Tamlayan  المضاف إليه  in son harfi daima   ــــِ   Esre ile hareklidir, yâni, muzâfun ileyh dâimâ mecrûrdur.

 

Muzfun ileyhin şartarı:

 

1- Devamlı mecrur gelir.

 

2- Muzafun ileyh Marife olarak gelebilir.

 

بَوَّابُ المَكتبِ  ( في المكتبِ) Yazıhanenin kapıcısı.  

 

مَلكُ الموتِ  ( للموتِ)Ölüm Meleği.                        

 

رِحلةُ الشّتاءِ ( في الشّتاءِ)Kış seyahati.                    

 

عذابُ القبرِ (في القبرِ)Kabir azabı.                        

 

3- Muzafun ileyh Marife Nekre olarak gelebilir.

 

ثوبُ خَزٍّ (ثوبٌ من خزًّ) İpek elbisesi.              

 

خاتَمُ فِضّةٍ  (خاتمٌ من فضّةٍ)Gümüş yüzüğü.        

 

Birleşmiş milletler genel sekreterinin Ortadoğu temsilcisi

 

مُمَثِّلُ الشَرْقِ الْاَوْسَطِ لِلاَمِينِ الْعَامِّ لِلْاُمَمِ الْمُتَّحِدَةِ

 

ملاحظة:

 

1ـ هناك من الأسماء ما يلزم الإضافة:

 

من الظّروف فيكون الإضافة إلى المفرد أو الإضافة إلى الجملة نحو:

 

 (رأيت غيرَ سعيدٍ) (جئتُ إذْ جاءَ سليمٌ). (جئتكَ قبلَ الصّبحِ وبعدهُ) (جلستُ حيثُ جلسَ محمدٌ).

 

2ـ الإضافة إلى ياء المتكلم: كمفرد وتثنية وجمع:

 

كتابٌ        كتابِي /  قلمٌ            قَلمِي

 

قَلمانِ      قلمايَ   / كِتابانِ    كتابايَ / وَالدَانِ    وَالِدَايَ

 

مُعلّمونَ      مُعلمويَ ، مُعلميَّ /   بَنُونَ        بَنُويَ  ،  بَنيَّ

 

Kaide 2:

 

Müfret (tekil) kelime muzâf olunca, sonundaki çift harekeden biri düşer, Musennâ (ikil) kelime muzâf olunca, sonundakiن  harfi düşer, Cemi müzekker salim (kurallı erkek çoğulu) muzâf olunca, sonundaki ن harfi düşer:

 

1- Müfret kelime:  المفرد

 

كِتابُ الأستاذِHocanın kitabı.         

 

اِشتَريتُ كِتَابَ الأُستَاذِ. Öğretmenini kitabını satın aldım. 

 

بابُ المدرسَةِOkulun kapısı.     

 

مفتاحُ بابِ المدرسةِ.Mektebin kapısının anahtarı. 

 

قلمُ خادِمِ الرّجلِAdamın hizmetçisinin kalemi.             

 

مَكَانُ إصدَارِ الهُويَةِKimliğin çıkış yeri.                            

 

هُوَ مَعمُورُ الدَّارِEvi zengindir.                                     

 

اسمُ الأبِ محمدٌBaba ismi Muhammed.     

 

مَا حَالَتُكَ الاجتِمَاعِيَّةِ؟Medeni halin ne?         

 

مَكَانُ العَمَلِ بَعيدٌ مِن هُنَاİş yerim buradan uzaktır?                                   

 

2-Musennâ ve cemi müzekker salim: المثنى وجمع المذكر السالم

 

مُعلِّمُ المَدرسةِMektebin öğretmeni. ………………………………

 

مُعَلِّمَا المَدرسَةِMektebin iki öğretmeni. …………………………

 

مُعَلِّمو المَدرسَةِMektebin öğretmenleri. …………………………

 

رأيت مُعَلِّمَيْ المدرسَةِMektebin iki öğretmenini gördüm. ………

 

سلمت على مُعَلِّمَيْ المدرسةِ

 

Mektebin iki öğretmenini selâmladım.

 

سلّمتُ على مُعَلِّمِي المدرسةِ

 

Mektebin öğretmenlerini selâmladım. 

 

بَابُ الْمَدْرَسَةِOkulun kapısı………………………………………

 

بَابُ الْمَدْرَسَتَيْنِİki okulun kapısı….………………………………

 

بَابُ الْمَدْرَسَاتِOkulların   kapısı ……………………………………

 

بَابَا الْمَدْرَسَةِOkulun iki kapısı….………..…………………………

 

أَبْوَابُ الْمَدْرَسَةِOkulun kapıları…….……………………………… 

 

Mütekellim ya’sına yapılan izafet.      الإضافة إلى ياء المتكلم

 

1- Mufret: المفرد   Muzâf, mufret bir isim ise, son harfinin harekesi kesra olur.

 

كتابٌ    Kitap.       كتابِيKitabım.       

 

قلمٌ    Kalem.        قَلمِيKalemim.         

 

Ancak şunlar kaidenin dışındadır:

 

A- Muzâf olan mufret isimin son harfi elifi memdude (ا) ise, elif sâkin (sukunlu) olarak kalır, ye’nin harekesi fetha olur:

 

عصًا   Değnek.   عصايَ Değneğim.  

 

هدىً Hidâyet.     هُدايَHidâyetim.    

 

B) Muzâf olan mufret ismin son harfi elifi maksure (ى) ise, bu elif (ye), muzâfun ileyh olan yê’ye  idgam edilir, şeddeli okunur ve sonu fetha ile harekelenir:

 

المحامِي     Avukat.محامِيَّ Avukatım.  

 

اللّيالِي      Gece.     لَياليَّGecelerim.   

 

2-Musennâ: المثنى İkil kelime, mutekellim ye’sine muzâf olunca, musennânın sonundaki nun düşer ve ye’nin harekesi fetha olur:

 

قَلمانِ     İki kalem. قَلمايَBenim iki kalemim.    

 

كِتابانِ    İki kitap. كِتابايَBenim iki kitabım.      

 

وَالدَانِ    Ana, baba.وَالِدَايَAnam, babam.         

 

3- Cemi müzekker salim: جمع المذكر السّالم Kurallı erkek çoğulu, mutekellim ye’sine muzâf olunca, ref halinde sonundaki nun düşer ve ye’nin harekesi fetha olur. Nasb ve cer halinde sonundaki nun düşer kelimenin son harfi kesre olur, ye de şeddeli ve fethalı olur.

 

مُعلّمونَ    Öğretmenler  مُعلمويَ ، مُعلميَّ Öğretmenlerim   

 

بَنُونَ         Oğullar    بَنُويَ  ،  بَنيَّ                  Oğullarım

 

أَمثلة متفرقة مفيدة:

 

1ـ هذهِ سَاعَةُ فِضَّةٍ.

 

2ـ أَخذتُ قلَمَ طَالبِ المَدرَسَةِ.

 

3ـ فَوَلِّ وَجهَكَ شَطرَ المَسجِدِ الحَرامِ.

 

4ـ لَونُ أَورَاقِ أَشجَارِ حَدِيقَةِ المَدرَسَةِ أَخضَرُ.

 

5ـ مَنْ أَخِرُ الخُلفَاءِ الرَّاشِدِينَ؟

 

6ـ مَا هِوَايَةُ زُبيرٍ؟

 

7ـ مَا لَقَبُ خَالدٍ؟

 

8ـ اُكتُبْ أَسْمَاءَ أَقسَامِ البيتِ وَأَقسَامَ بَعضِ أَشيَاءَ فيهَا؟

 

9ـ مَا اِسمُ أَوَّلِ مَنْ أَسْلَمَ مِنَ الصِّبيَانِ؟

 

10ـ فللهِ الحَمدُ ربِّ السَّمَواتِ ورَبِّ الأرضِ وَرَبِّ العَالمينَ.

 

11ـ أَيَّ نَادٍ تَخْتَارُ يَا أَحمَدُ؟

 

12ـ أَيُّ يَومٍ إِبتِدَاءُ السَّنَةِ المِيلادِيَّةِ؟

 

13ـ هَل تَعرِفُ رَقْمَ هُوِيَّةِ الأَحوَالِ المدنيَّةِ؟

 

14ـ مَا مَحَلُّ إِقَامَتِكَ؟

 

15ـ مَا اِسمُ رَئيسِ الجَامِعَةِ وَعَميدِ كُليَّتِكُمْ؟

 

15ـ هَل تَعرِفُ رَقْمَ دَفتَرِ النُّفّوسِ؟

 

16ـ مَا حُكمُ تَارِكِ الصَّلاةِ؟

 

17ـ مَا اِسمُ بقيَّةِ الألعَابِ الرِّيَاضِيَّةِ؟

 

18ـ أُولئكَ أَصحَابُ الجَنَّةِ خَالدِينَ فيهَا.

 

19ـ مَا وَسَائلُ الاتِّصَالِ الحَدِيثَةُ؟.

 

20ـ أَينَ مَكَانُ إِصدارِ الكِتَابِ؟ مَكَانُ إِصدارِ الكِتَابِ ببغدادَ.