اِبْنُ خَلْدُونِ

İbni Haldun

عَبْدُ الرَّحْمَنِ بِن مُحَمَّد ، اِبْنُ خَلْدُون أَبُو زَيْدٍ ،( 1332 - 1406م ) مُؤَرِّخٌ مِنْ شَمَالِ أَفْرِيقيا

Abdurrahman bin Muhammed, İbni Haldun Ebu Zeyd (Miladi 1332 - 1406) Afrika'nın kuzeyinden bir tarihçidir.

تُونِسي الْمَوْلِد أنْدُلُسِي الْأَصْلِ

Tunus doğumlu, Endülüs (İspanya) asıllıdır.

عَاشَ بَعْدَ تَخَرُّجِهِ مِنْ جَامِعَةِ الزَّيْتونَةِ فِي مُخْتَلِفِ مُدُن شَمَالَ أفريقيا

Ez-Zeytune üniversitesinden mezun olduktan sonra Kuzey Afrika'daki çeşitli şehirlerde yaşadı.

حَيْثُ رَحَلَ إِلَى بِسْكْرَة وَغَرْناطَةً وَبِجايَة وَتَلْمِسَان

Orada Biskra ve Granada, Bejaya, Telmisan'a gitti / yolculuk etti.

كَمَا تَوَجّه إِلَى مِصْر ، حَيْثُ أَكْرَمَهُ سُلْطَانُهَا الظّاهِر بُرْقوق

Bunun yanısıra Mısır'a gitti / yöneldi, oranın Sultanı Ez-Zahir Berkuk ona ikramda bulundu.

حَيْثُ تُوُفي عَام 1406 عَنْ عُمْر بَلغَ سِتَّة وَسَبْعِينَ عَامًا وَدُفِنَ قُرْبَ بَابِ النَّصْرِ بِشَمَالِ الْقَاهِرَةِ تارِكًا تُرَاثًا مَا زَالَ تَأْثِيرُهُ مُمْتَدَّا حَتَّى الْيَوْمِ

1406 yılında ömrü 76 yaşına geldiğinde / vardığında vefat etti ve  etkisi günümüze kadar uzanan bir servet bırakan (İbni Haldun) Kahire'nin kuzeyindeki Babun Nasri yakınlarına defnedildi.

وَيَعْتَبِرُ اِبْنُ خَلْدُونِ مُؤَسِّسِ عِلْمِ الْاِجْتِمَاعِ الْحَديثِ و اَبٌ لِلتَّارِيخِ وَالْاِقْتِصَادِ

İbni Haldun, modern toplum bilimi (sosyoloji) kurucusu,   ekonomi ve tarihin babası (kurucusu) olarak kabul edilir.

وَقَدْ كَانَ لِخَبِرْتِهِ فِي الْحَيَاةِ السِّياسِيَّةِ وَالْإِدَارِيَّةِ وَفِي الْقَضَاءِ

O yargı,  idari ve siyasi hayat (konusunda da) tecrübeye sahipti.

أثر بالِغ فِي مَوْضُوعِيَّةٍ وَعِلْمِيَّةٍ كِتاباته عَنِ التَّارِيخِ وملاحَظاته

Tarih ve gözlemleri hakkındaki ilmi ve objektif yazıları derin / büyük etkiler bıraktı.

بِسَبَبِ فِكْرِ اِبْنِ خَلْدُونِ الدِّبْلُومَاسِيِّ الْحَكِيمِ ، أُرْسِلُ أَكْثَرُ مِنْ مَرَّةٍ لِحَلِّ نِزَاعَاتٍ دَوْلِيَّةٍ

İbni Haldun'un diplomasiye hakim olması görüşü / fikri nedeniyle, pek çok kez uluslar arası anlaşmazlıkları çözmesi için gönderilmiştir.

فَقَدْ عَيَّنَهُ السُّلْطَانُ مُحَمَّد بْن الْأحْمَرِ سَفِيرًا إِلَى أَميرِ قَشْتالَة لِعَقْدِ الصُّلْحِ

Sultan Muhammed bin el-Ahmer onu barış anlaşması / sağlaması için Castilla Prensine elçi (aracı) tayin etmiştir / atamıştır.

وَ بَعْدَ ذَلِك بِأَعْوَامٍ ، اِسْتَعَانَ أهْلُ دِمَشْقِ بِهِ لِطَلَبِ الْأمَانِ مِنَ الْحاكِمِ الْمَغُولِيَّ تَيْمُورُ لَنكَ

Bundan yıllar sonra da Şam halkı / yerlileri Moğol hükümdarı Timurlenk'ten korunmak / can güvenliği talep etmek için ondan yardım istemiştir. 
 

لَهُ مُسَاهَمَةٌ فَعَّالَةٌ فِي عِلْمِ التَّرْبِيَةِ وَالَّذِي لَمْ يَكُنْ مَعْرُوفاً كَعِلْمِ أكَادِيمِيّ مُسْتَقِلٍّ مِثْلَ الْيَوْمِ

Onun günümüzdeki / bugün gibi  bağımsız  bir akademik ilim olarak bilinmeyen eğitim biliminde de önemli katkıları vardır.

تِمْثالُ لاَبِنِ خَلْدُون فِي قَلْبِ الْعَاصِمَةِ بِسَاحَةِ الْاِسْتِقْلالِ فِي تُونِسِ

İbni Haldun'un heykeli Tunus'ta, başkentin merkezindeki / kalbindeki İstiklal meydanındadır. 

Kelimeler