LET İSMİ (إسم الآلة)

Fiilden türeyen ve ait olduğu fiilin kendisiyle işlendiği alete delalet eden isim yapısıdır. Müteaddi, üçlü fiillerden türerler. Alet isimleri şu kalıplardadır:

1.     مِفْعَالٌ  ٌ

a.           كَالَ ölçmek, tartmak – مِكْيَال ölçek

b.           فَتَحَ açmak – مِفْتَاح anahtar

2.           مِفْعَلٌ

a.              غَزَلَ eğirmek – مِغْزَل iğ

b.              نَبَرَ  yükseltmek – مِنْبَر minber

3.           مِفْعَلَة

a.           لَعِقَ yalamak – مِلْعَقَة kaşık

b.           كَنَسَ süpürmek – مِكْنَسَة süpürge

4.           مُفْعُلٌ

a.            نَخَلَ elemek – مُنْخُل elek

5-          فَعَّالَة

a-        karlı oldu    ثَلجَ buzdolabı ثَلاَّجَةٌ

ٌb-       سَخَنَısıttı   سَخّاَنَة şofben

******************************************

ZAMAN VE MEKAN İSMİ (işin yapıldığı yer ve zaman anlamına gelir)

1-Not: 4,5 ve 6 harfli fiillerin zaman ve mekan ismi, ism-i mefulleriyle aynıdır.

اَلْمُسْتَشْفَى          şifa istenen yer-zaman :hastane: şifa arama anlamlarına gelir.

2- 3 harfli fiillerin zaman ve mekan ismi, aşağıdaki kalıplara göre yapılır.

KALIPLARI:

 مَفْعَلَةٌ  مَفْعِلٌ    مَفْعِلَةٌ  مَفْعَلٌ 

*******************

ÖRNEKLER اَمْثِلة

ekti زَرَعَ    çiftlik-ekme yeri ve zamanıمَزْرَعَةٌ   

  وَعَدَ   söz Verdi    randevu-söz verme yeri ve zamanı مَوْعِدٌ

ev نَزَلَ        مَنْزِلٌindi

bindi رَكِبَ      binek   مَرْكَبٌ

Durdu وَقفَ         Durak  مَوْقِفٌ

Sığındı  اَوَى           sığınakمَاْوَى